فرآیند تولید ورمی کمپوست

فرآیند تولید ورمی کمپوست

برای تولید ورمی کمپوست لازم است مواد آلی قابل تجزیه در اختیار کرم‌های خاکی قرار داده شود و سپس شرایط مناسب برای تکثیر و نگهداری کرم‌های خاکی فراهم آورد و از آن‌ها در برابر دشمنان طبیعی محافظت نمود. در مرحله آماده‌سازی بستر مورد نیاز کرم‌های خاکی لازم است ابتدا ذرات آلی به قطعات کوچکتر تقسیم و سپس آماده‌سازی اولیه بر روی آن‌ها انجام شود، فرآیند تولید کود ورمی کمپوست به طور کلی شامل مراحل زیر است:

۱- تعیین میزان تولید مورد نظر
۲- محاسبه میزان کرم مورد نیاز
۳- پیدا کردن مکان مناسب
۴- تهیه مواد غذایی مورد نیاز
۵- محاسبه ابعاد پشته‌ها و محاسبه ماده اولیه مورد نیاز
۶- آماده‌سازی کف بستر
۷- تل‌بندی
۸- شیاربندی
۹- نحوه تل‌بندی
۱۰- شستشوی کود
۱۱- اجرای سیستم آبیاری و زهکشی
۱۲- اندازه‌گیری و کنترل اسیدیته بستر
۱۳- اندازه‌گیری و کنترل حرارت بستر
۱۴- لجن‌کشی و آماده کردن بستر برای تزریق
۱۵- رطوبت‌دهی
۱۶- تهیه کرم از مراکز معتبر
۱۷- تزریق کرم
۱۸- مراقبت
۱۹- نحوه تشخیص زمان برداشت و برداشت
۲۰- فروش کود و کرم و نگهداری کرم‌ها برای ورود به پارت دوم تولید

در ادامه نیز به بررسی هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده در تولید ورمی کمپوست پرداخته می‌شود.

تعیین میزان تولید ورمی کمپوست

بستگی به میزان سرمایه‌گذاری شما دارد. به طور مثال برای تولید ۱۵۰ تن کود ورمی کمپوست در مرحله اول نیاز به سرمایه‌گذاری در حدود ۳۰۰ میلیون ریال می‌باشد.

محاسبه میزان کرم ایزینیا فتیدا  مورد نیاز

کرم مورد نیاز به ازای هر تن کود دامی بین ۶ تا ۸ کیلو می‌باشد و مقادیر کمتر و بیشتر از این مقدار توجیه اقتصادی ندارد و تنها در صورت داشتن بازار جهت برداشت دو ماهه می‌توان تا ۱۲ کیلوگرم کرم در هر تن کود دامی استفاده نمود. هرچقدر میزان تزریق کرم در هر تن به مقدار ۸ کیلوگرم نزدیک‌تر باشد سرعت تبدیل شدن افزایش پیدا خواهد کرد.

پیدا کردن مکان مناسب

یکی از مهمترین بخش‌های تولید ورمی کمپوست پیدا کردن مکان مناسب جهت تولید است. مکان تولید باید دارای فاکتورهای زیر باشد:
۱- ترجیحاً فضای مسقف با مساحت مکفی
۲- فضای غیرمسقف دو برابر فضای مسقف
۳- داشتن آب مناسب و کافی
۴- فشار آب مناسب
۵- برق شهری یا موتور برق
۶- نزدیک بودن به منابع اولیه
۷- شیب‌دار بودن زمین برای زهکشی بهتر
۸- دارا بودن شرایط دریافت پروانه بهره‌برداری

فارم معمولی تولید ورمی کمپوست

آماده‌سازی کف بستر تولید ورمی کمپوست

برای راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی اولین چیزی که باید مدنظر گرفته شود جنس کف می‌باشد، در خیلی از فارم‌های تولیدی در دنیا و حتی کشور عزیزمان ایران اسلامی، تولیدکنندگان برای آن که هزینه‌های تولیدی را کم کنند متأسفانه به کف‌سازی اهمیت چندانی نمی‌دهند و نهایتاً با کوبیدن کف با غلتک اکتفا می‌کنند که از نظر اقتصادی این کار اشتباه می‌باشد، زیرا کرم خاکی‌ها در شرایط نامساعد احتمالی خیلی راحت می‌توانند به خاک فرار کنند یا بعضی از تولیدکننده کف بستر را آسفالت می‌کنند که این روش نیز به خاطر بوی بد ناشی از ماده‌ی نفتی بودن آسفالت، که کرم خاکی‌ها به آن بسیار حساس می‌باشند معایب خاص خود را دارا می‌باشد.
دو شاخصه‌ی اصلی برای کف باید در نظر گرفته شود اول اینکه جنس کف چه چیزی باشد که کرم خاکی‌ها قدرت نفوذ به آن را نداشته باشند و دوم آب در زیر تل‌ها تجمع نیافته که این امر موجب غرقاب شدن محیط و از بین رفتن کرم خاکی‌ها می‌گردد.
جنس کف باید از سفال باشد به این دلیل که:
۱- از جنس خاک می‌باشد و کرم‌های خاکی می‌توانند به آن نزدیک و در نزدیکی آن تکثیر فراوان داشته باشند.
۲- مقاوم می‌باشد و کرم‌های خاکی نمی‌توانند از آنجا فرار کنند.
۳- آب اضافی را جذب می‌نماید.

آماده سازی کف بستر پیشرفته با لوله های تنظیم کننده دما

در عمل و از نظر اقتصادی استفاده از سفال ممکن نیست، ما به جای سفال از آجر ۲۰cm به علاوه‌ی سیمان‌کشی ۱cm استفاده می‌کنیم، در این روش باید خیلی مواظب بود که در بین آجرها جایی خالی نماند زیرا کرم خاکی‌ها از آن درز و شکاف فرار می‌کنند.
باید مدنظر داشت از سیمان نیز می‌توان به عنوان جنس کف استفاده نمود ولی معایب خاص خود را دارا می‌باشد که یکی نسبت رسانایی بیش‌تری است که در مقابل آجر دارد و مخصوصاً در تابستان‌ها گرما را از عمق زمین به بالا منتقل می‌کند که در نتیجه تبخیر در پشته‌های کود افزایش می‌یابد و مجبوریم برای برآورده کردن رطوبت مورد نیاز دفعات آبیاری را افزایش دهیم (هزینه‌ی تسهیلات انرژی) افزایش می‌یابد و دلیل دیگر مشکل غرقاب شدن محیط می‌باشد بدین شکل که اگر در سامانه شیاربندی جایی مشکلی پیدا کند به دلیل تجمع آب و غرقاب شدن محیط تلفات کرم را در پی خواهیم داشت.
از موارد مهمی که در زمان تهیه کف بستر باید رعایت نمود صاف و شیب‌دار بودن کف بستر می‌باشد که می‌بایست بستر دارای شیب ۱۰-۵٪ باشد.

دلایل صاف و شیبدار بودن بستر تولیدی ورمی کمپوست

الف- جدا شدن آب مازاد و شیرابه یا پساب از بستر جهت جلوگیری از فاسد شدن بستر.
ب- جمع‌آوری شیرابه از طریق کانال‌های مخصوص در مخزن (septing tanke) و مصرف بخشی از آن ضمن مخلوط نمودن با آب و مصرف بقیه بعنوان کود مایع.
ج- خارج کردن مواد ناشی از شستشوی کودهای مرغی یا کودهای حیوانی تازه که حاوی مقدار زیادی اوره بوده و برای کرم‌ها سمی و کشنده می‌باشند و یا خارج کردن سایر مواد سمی و مضر.

توجه: علاوه بر کف‌سازی باید دور تا دور دیوار ۲۰cm کشید برای جلوگیری از فرار کرم خاکی‌ها و به یک سایه‌بان نیز در مناطق گرمسیری در کشورمان احتیاج می‌باشد و همچنین در زمستان‌ها باید با برگ درختان، هوا را محبوس و گرما را حفظ و با نایلون‌کشی جلوی غرقاب شدن تل‌ها را ناشی از باران گرفت و در طول روز چند بار نایلون را برداشته تا هوادهی صورت بگیرد.

تل‌بندی

به پشته‌های کود در این روش تل گفته می‌شود و هدف ما در تل‌بندی بر این شکل می‌باشد که از حداقل فضا حداکثر استفاده گردد.
در منابع مختلف عرض و ارتفاع تل به صورت‌های متفاوتی ذکر گردیده است ولی با استفاده از تجربه تولیدکنندگان در مقیاس وسیع بهترین عرض و ارتفاع تل را به شرح زیر در نظر می‌گیریم: cm120-110 پهنای تل و ارتفاع cm70 و طول ۴۰-۳۰ متر که در این طول و ارتفاع هم رطوبت را می‌توان به خوبی تأمین و pH به راحتی تحت اختیار و تهویه به خوبی اعمال می‌شود و راندمان کار بالا می‌رود. قابل ذکر است طول بیشتر از ۴۰ متر راندمان کار را کاهش خواهد داد و طول زیر ۴۰ متر مناسب‌تر می‌باشد، چراکه به دلیل افزایش سطح تماس با هوا راندمان کاری افزایش می‌یابد و از طرف دیگر اگر احیاناً به هر دلیل مشکلی در یکی از تل‌ها پیش آمد ضرر کمتری را تولیدکننده متحمل می‌گردد.
با توجه به عبور و مرور کارگر باید ابتدا کنار دیوار را یک متر خالی گذاشت و همچنین شایان ذکر است در بین هر دو تل cm10 فاصله قرار دهیم، به خاطر اینکه هم توانسته باشیم از حداقل فضا حداکثر استفاده را کرده و همچنین تهویه به خوبی انجام گرفته و مشکلی از این بابت رخ ندهد.

خرید کرم و مقدار استفاده

باید متذکر شوم که در کشورمان خرید کرم بسیار حائز اهمیت می‌باشد، زیرا ما برای راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی دو هزینه‌ی نسبتاً بالا داریم که یکی اجاره‌بهای مکان و دیگری هزینه‌ی خرید کرم می‌باشد، اولی یا همان هزینه‌ی اجاره‌بها را که تقریباً تمامی عزیزان با آن شناخت دارند اما در خرید کرم متأسفانه اطلاعات اندکی مشتاقان به تولید دارند، ابتدای امر باید متذکر می‌شویم زمان خرید کرم باید از فروشنده ی کرم یک کیلوگرم به علاوه‌ی کوکون گرفت زیرا این کوکون‌ها خود ظرف ۲ تا ۳ هفته تبدیل به مقدار دیگری کرم تبدیل می‌شوند به علاوه‌ی مقدار زیادی بستر به صورت همراه کرم باید گرفت تا کرم تا زمان ارتباط برقرار کردن با محیط جدید بتواند در آن زندگی کند.

توجه :
کوکون: هر کرم بالغ می‌تواند به طور میانگین در هر سه روز یک کوکون ایجاد کند که مدت ۲۳ روز پس از آن از هر کوکون یک تا سه نوزاد کرم خارج می‌گردد. اما تمام نوزادان خارج شده از کوکون – cocoon زنده نمی‌مانند.
ضمناً مقدار استفاده‌ی کرم با توجه به هدف و زمان تولید فرق می‌کند ولی به طور معمول برای برداشت دوماهه به ازای هر تن کود حیوانی ۱۲ کیلوگرم گونه‌ی ایزینیا فتیدا، برای برداشت ۴ ماهه ۶-۵ کیلوگرم کرم و برای پرورش کرم در هر ۶ ماه ۳-۲ کیلوگرم کرم استفاده می‌گردد. لازم به ذکر است پس از شش ماه میزان کرم حاصله حداقل ده برابر می‌گردد.

می‌توانید فارم ورمی کمپوست خود را به چند بخش تقسیم و میزان مصرف کرم را تغییر تا با توجه به بازار فروش و زمان تولید محصول با مشکلی مواجه نشوید.

منبع:

گامی به سوی محصولات ارگانیک. مولف سمیه طباطبایی- انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی