آناتومی بدن ورمی کمپوست

ساختار بدن ورمی کمپوست

بدن کرم ورمی کمپوست متشکل از حلقه ها یا دوایری است که بطور کم و بیش یکنواخت در طول بدن کرم، وجود دارند. برخلاف کرمهای استوانه ای، گونه های کمی از کرمها ممکن است در قسمت پشتی ـ شکمی پهن باشند. سطح پشتی بدن کرم ورمی کمپوست با رنگ تیره تر آن و خط تیره ای که از وسط پشت کرم ورمی کمپوست می گذرد قابل تشخیص است. این خط همان رگ خونی پشت کرم ورمی کمپوست است که درست در زیر پوست نیمه شفاف آن قرار دارد، و سطح شکمی کرم را نیز می توان به وسیله پاپیل و سوراخهای تناسلی موجود در قسمت جلویی، شناسایی کرد.

حلقه بندی بدن کرم ورمی کمپوست

بدن کرم حدوداً دارای صد تا صد و بیست بخش کوچک و حلقه ای (metameressomites) است که بوسیله شکافهای دایره ای مجزا یا شیارهای موجود بر روی بدنه، از یکدیگر جدا می شوند. این تقسیم‌بندی تا قسمتهای داخلی حفرۀ بدن و سامانه‌های خاص درونی ادامه می یابد.

کلیتلوم:
حدود دو سانتی متر در پشت انتهای جلویی یک کرم ورمی کمپوست بالغ، حلقه-ای ضخیم یا قسمتی غده مانند وجود دارد که دیوارۀ بدن کرم در آنجا ضخیم تر می باشد. این قسمت از بدن کرم، کلیتلوم نام دارد. در نوع Metaphire posthum از کرمهای ورمی کمپوست ، کلیتلوم در حدود حلقه-های شماره ۱۴، ۱۵ و ۱۶ از بدن کرم را شامل می شود. در فصل تولید مثل، این کلیتلوم، یک کوکون یا بیشتر تولید می کند که حاوی تخمک است.

بخش‌بندی:
براساس کلیتلوم، می توان بدن کرم را به سه بخش تقسیم کرد: منطقه پیش از کلیتلوم، منطقه کلیتلوم و بخش بعد از کلیتلوم. بخش پیش از کلیتلوم در کرم M.posthama مشخصاً دارای ۱۳ بند است. سر کرم به شکل مشخص و مجزایی نیست اما قطعه اول از بدن کرم که منطقۀ اطراف دهان نام دارد، دارای دهانی در نوک انتهایی و زایده ای لُب مانند و گوشتی در قسمت پشت است که مانند یک کلاهک از دهان آویزان شده و پیش دهان نامیده می شود.

ستا (موهای موجود بر روی بدن کرم ورمی کمپوست):
هر بخش از بدن کرم بجز قطعات اول و آخر، دارای یک ردیف حلقوی استوانه ای شکل (با ترتیب پری کتین) از ۸۰ تا ۱۲۰ موی ریز و زبر (chaetae) است که به شکل حرف S و زردرنگ می باشد. این موها به گونه ای هستند که نصف آنها در داخل دیواره بدنی کرم و نیم دیگر بصورت پس و پیش روی سطح بدن کرم قرار دارند و به کرم کمک می‌کنند تا بتوانند حرکت کند. بخشهای کلیتلومی کرم پیش از رسیدن به بلوغ دارای مو هستند اما با تشکیل کلیتلوم در زمان بلوغ، این موها نیز می ریزند. موهای بدن کرم با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و از نظر تعداد و ترتیب قرار گرفتن روی بدن کرم نیز متفاوت می باشند.

انواع شکافها و روزنه های موجود در بدن کرم:
۱- دهان: دهان شامل سوراخی نسبتاً بزرگ و اریب در قسمت انتهایی جلوی بدن است که پیش دهان از قسمت پشت مانند یک لب از آن آویزان است.
۲- مقعد: مقعد سوراخی کوچک، عمودی و شکاف مانند، در انتهای آخرین بخش بدن کرم می باشد.
۳- سوراخهای پشتی: این سوراخها در شیار میانی پشت کرم بوده و از بند ۱۲ و ۱۳ تا بند یکی مانده به آخر ادامه دارد که در هر شیار یک سوراخ بسیار کوچک وجود دارد که به نام سوراخهای پشتی، شناخته می شوند.
مایعی colemic و شیری رنگ بطور مرتب و به میزان کم از این سوراخها به بیرون می تراود تا دیوارۀ بدن کرم را برای انجام تنفس مرطوب نگهدارد. اگر چند قطره الکل قوی بر روی بدن کرم پاشیده شود، مشاهده می شود که مقدار زیادی از این مایع از سوراخهای پشت یک کرم زنده بیرون می ریزد. انواعی از کرمهای خاکی که در مناطق باتلاقی زندگی کرده و رطوبت زیاد را دوست دارند، فاقد این سوراخهای پشتی هستند (مانند نوع Drawida).
۴- روزنه های نفریدی: در این روزنه ها معمولاً به تعداد ۲۰۰ تا ۲۵۰ سوراخ ریز nephridia پوستی هستند که بر روی سطح تمام قطعات بجز شش قطعه اول پخش شده اند. در بخشهای کلیتلومی تعداد این سوراخها به ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ عدد می رسد.
۵- سوراخهای کیسه اسپرم: در هر یک از چهار شیار میان قطعه‌ای بین بندهای ۶-۵، ۷-۶، ۸-۷ و ۹-۸ یک جفت روزنۀ کیسۀ اسپرم بیضی شکل در قسمت جانبی شکم وجود دارد.
۶- روزنۀ تناسلی مونث: سوراخی ریز که روی خط وسط شکم و در بند چهاردهم قرار دارد.
۷- روزنه های تناسلی مذکر: یک جفت شکاف هلالی شکل که در قسمت جانبی شکم و روی بند هیجدهم قرار دارد.